کلوئیدها ، جداسازی مخلوط هاو محلول

 _{اصطلاح کلوئید از ترکیب دو کلمه یونانی Kolla (به معنی چسب)و eidos (به معنای شبیه)بدست آمده است که اولین بار توسط دانشمند انگلیسی بنام}

توماس گراهام بکار برده شد.

کلوئیدها از یک نظر شبیه محلولها هستند و از جهاتی دیگر بکلی با آنها متفاوتند. هر سیستم کلوئیدی حداقل دارای بخش است:

_{1 – فاز پراکنده(Dispersed Phase) (جزءپراکننده شونده)}

_{2 – محیط پراکندگی(Dispersion Medium) (جزءپراکننده کننده)}  

چسب کاغذ دیواری، از نشاسته درست شده است. هنگامی که با آب مخلوط می شود، در آن حل نشده، ته نشین هم نمی شود. بلکه در آب پخش شده و به صورت ماده ای ژله ای شکل در می آید که شکل خاصی از مخلوط است و کلوئید نام دارد.

ناهمگنی همانطوری که گفتیم هر محلول کلوئیدی از ذرات خیلی ریزی که فقط با اولترامیکروسکوپ دیده می‌شود، تشکیل شده و برخلاف محلولهای واقعی همیشه ناهمگن می‌باشد. فشار اسمزی نباید انتظار داشت که فشار اسمزی محلولهای کلوئیدی بزرگ باشد، زیرا همانطور که گفتیم، ذرات معلق در حلال از اجتماع هزاران مولکول بدست آمده‌اند و حال آنکه در محلولها ذرات، ماهیت و طبیعت شیمی فیزیکی خود را حفظ می‌کنند و در نتیجه فشار اسمزی که نسبت مستقیم با آنها دارد، زیادتر از تعداد ذرات مجتمع و متراکم محلولهای کلوئیدی است. قابلیت صاف شدن ذرات ریز محلولهای کلوئیدی به آسانی از منافذ کاغذهای صافی عبور می‌کنند. از همین روست که در آزمایشگاه از بشقابهای چینی لعاب نخورده استفاده می‌کنند. اثر تیندال بوجود ذرات معلق در هوای یک اطاق تاریک و یا در سالن سینما در وقتی که اشعه از سوراخ تنگی داخل می‌شود، آشنایی داریم. همین پدیده با محلول کلوئیدی ظاهر می‌شود. این پدیده به نام پدیده تیندال، بعلت پراکندگی نور در اثر ذرات می‌باشد و ارتباطی با انعکاس ندارد. رنگ رنگ محلولهای کلوئیدی از طول موج نور پخش شده بدست می‌آید و تابع بزرگی و ماهیت ذرات کلوئیدی می‌باشد. حرکت براونی مانند ذرات گاز که با حرکات منظم به اطراف پخش و پراکنده می‌شوند و با هم برخوردهایی دارند، ذرات محلولهای کلوئیدی حرکاتی نظیر آنها را دارا می‌باشند که به نام کاشف آن " براون " معروف گشته است. کاتافوریزیس یک خاصیت بسیار مهم محلولهای کلوئیدی که در ژئوشیمی نیز قابل توجه می‌باشد، دارا بودن بارالکتریکی ذرات می‌باشد. به این معنا که اگر محلول را تحت تاثیر میدان الکتریکی قرار دهیم، ذرات به سمت یکی از الکترودها متوجه می‌شوند. این پدیده که به نام کاتافورز مشهور گشته، با پدیده الکترولیز تفاوت دارد، زیرا در محلول الکترولیت، دو نوع بار مثبت و منفی وجود دارد و هر بار به سمت قطب مخالف خود می‌رود، ولی در محلولهای کلوئیدی فقط یک بار، گاهی مثبت و زمانی منفی وجود دارد. چنانکه، بار محلولهای کلوئیدی هیدراتهای Fe ، Cr ، Al و بعضی اکسیدها مثل مثبت است، ولی فلزات Au ، Cu ، Ag و سولفورهای فلزات، و نشاسته و چسب هوموس، سلولهای منفی می‌باشند. الکترواسموز بار ذرات را می‌توان با استعمال میدان الکتریکی تعیین نمود. در آزمایش الکتروفورز، ذرات نسبت به محیط تفرق و حلال در حرکت می‌باشند، اما می‌توان ذرات را ساکن و متوقف ساخت و محیط تفرق را به حرکت انداخت. این پدیده، به نام الکترواسموز برای خشک کردن مواد رنگی و اخذ رطوبت از خاک چینی و غیره می‌باشد. رسوب شدن و انعقاد ذرات هر محلول کلوئیدی را می‌توان با افزایش یک الکترولیت مناسب رسوب داد.   

جدول انواع کلوئید 

جدول مقایسه محلول،امولسیون و سوسپانسیون  

جدول جداسازی محلول ها  

جدول جداسازی مخلوط ها